Malzeme Seçiminin Önemi

Uzun “ekonomik kullanım ömrü” ne sahip bir regülatör için “doğru” malzeme kullanımı çok büyük önem arz etmektedir. Şimdi, regülatörün belirli yapısal bölümleri ile ilgili “doğru “malzeme seçimlerinin nasıl olması gerektiğini inceleyelim.

B.1.Gövde ve Kapaklar

Regülatörde basıncı ve dış mekanik yükleri taşıyan ve aynı zamanda çevresel etkenlere en yüksek şiddetle maruz kalan kısımlar gövde ve regülasyon kademelerini kapatan kapaklardır. Bu nedenle burada malzeme seçimi çok önemlidir. Standartlar pek çok malzemenin kullanımına müsaade etmektedir. Ancak yapısal ve ekonomik sebepler ile gövde ve kapaklar Alüminyum alaşımları ve ZAMAK alaşımlarından imal edilir. Her 2 malzemede doğru kullanım ile iyi sonuçlar verebilir.

Ancak alüminyum malzemenin zamağa oranla korozyona karşı daha fazla korunması gerekmektedir. Bu nedenle Alüminyum regülatörlerin “elektrostatik toz boya” ile boyanması “ekonomik ömrü” artırıcı bir etkendir.

Diğer taraftan, eğer dış kapaklar gaz basıncına doğrudan maruz kalıyor ise, bunların ekstra korunması gerekliliğini diğer makalemizde bulunan korozyon bölümünde belirtmiştik. Bu nedenle bu tür tasarım içeren regülatörlerin “boya” ile korunması uzun bir “ekonomik ömür” ve güvenli kullanım için zorunluluktur. Sağdaki resimdeki gibi basınç içermeyen kapak tasarımları için bu risk olmadığından “boya” ile ekstra koruma da gerekmeyecektir.




B.2.Yaylar

Regülatörün çıkış basıncının stabilizesini ve bunun basıncın “ekonomik ömür” boyunca aynı kalmasını sağlayan en önemli parçalar yaylardır. Dolayısı ile yay malzemesi seçimi de uzun “ekonomik ömür “için önem arz eder.

Yay çeliğinden imal edilmiş yaylar, üzerlerine yapılan kaplama ile belirli bir süre için korunabilir. Ancak bu kaplamının kalitesi ve kalınlığına ve maruz kaldığı ortama bağlı olarak çok kısa sürede ortadan kalkabilecek bir koruma türüdür. Özellikle neme maruz kalan yaylar birkaç sene içerisinde üstlerindeki kaplamayı kaybederek “çıplak “ve “korumasız” hale gelirler. Bunun sonucu olarak ise korozyon ile et kalınlıkları hızla azalır. Bu da regülatörün gerekli basınç ve debiyi vermesini engelleyerek arıza bildirimlerine yol açar.

Bu sebepler ile, uzun “ekonomik ömür” ve stabil bir regülasyon basıncı için “paslanmaz” malzemeden imal edilmiş yaylar kullanılması gerekir.

B.3.Plastik Parçalar

Ekonomik sebepler ile regülatörlerde bazı parçaların plastik yapılmaları mümkündür. Ancak burada “güvenli” kullanım ve uzun “ekonomik ömür” üzerine etkilerini iyi değerlendirerek, plastik parçaların kullanımı sınırlandırılmalıdır.

Plastik parçaların sıcaklık ile mekanik özelliklerinde değişim olduğu gerçeği göz önünde tutulmalıdır. Özellikle bu durum, yüksek basınç ile birleştiğinde “güvenlik “ve “kullanım ömrü” açısından yüksek bir risk oluşturmaktadır. Bu nedenle regülasyona ve güvenliğe iştirak eden parçaları imalatında plastik “kesinlikle” kullanılmamalıdır. Gaz ile temas eden, fark basıncına maruz kalan bölgelerde de plastik parçalar kullanılmamalıdır. Plastik parçalara diş açılmamalıdır. Çünkü bu işlem sırasında oluşan mikro çatlaklar parçanın zamanla kırılmasına veya çatlamasına ve kaçaklara sebebiyet verebilir.

Diğer taraftan, bir kaza sonucu çıkabilecek servis kutusu yangınlarında, iç parçaları eriyen regülatörlerin gazın çıkışa geçmesine ya da regülatör gövdesinden dışarı çıkmasına yol açabileceğinde unutulmamalıdır.

Kısacası Güvenli ve uzun ömürlü bir kullanım için, plastik parçalar çok sınırlı bir alanda, örneğin diyaframlara destek plakası olarak atmosfer basıncı tarafında kullanılabilir. Bunun dışındaki kullanımlar “güvenli” ve uzun ömürlü olmayacaktır.

B.4.Kapamaya ve regülasyona iştirak eden parçalar

“Ekonomik uzun ömrün” en önemli unsurlarından birisi de “çıkış basıncının” belirli bir aralıkta kalmasının sağlanmasıdır. Burada da yine malzeme seçimi çok önemlidir. Özellikle iç korozyonun malzemeler üzerindeki etkisi düşünüldüğünde, regülasyona iştirak eden “orifis”, “tapa”, “emniyet tapası” gibi temel parçaların mutlaka “paslanmayan” ve “aşınmayan” malzemelerden yapılması gereklidir. Burada da temel doğru malzeme MS58 pirinç türleridir. Maliyet avantajı için bu parçaların “ZAMAK” ya da alüminyumdan yapılması mümkündür. Ancak uzun dönem kullanım için uygun değillerdir. Birçok uluslarası ve ulusal şartnamede de (örneğin İGDAŞ) bu konu özellikle vurgulanmıştır.